een stukje geschiedenis :

Gangenpaarden worden al sinds duizenden jaren systematisch gefoktals comfortabele rijpaarden.
Naast hun gangaanleg werd altijd al veel waarde gehecht aan een sociaal mensgericht karakter.
Deze mensgerichtheid is iets wat nu nog opvalt bij de gangenpaarden.

Tölters waren in de middeleeuwen vanwege hun zachte comfortabele gangen de meest begeerde en duurste rijpaarden. Doch met de opkomst van de koets en een beter stratennetwerk kreeg men meer behoefte aan paarden met andere kwaliteiten.
De gangenpaarden raakten in de vergetelheid maar verdwenen nooit helemaal.
Sinds enige jaren beleeft de gangenpaardenfokkerij een ongekende opleving.
Sportruiters en recreatieruiters met ambities, ontdekken de kwaliteiten van deze paarden.
Vanuit de hele wereld worden tegenwoordig paarden geïmporteerd naar Europa en ook de fokkerij hier in Europa heeft, met name in Duitsland, een grote vlucht genomen.
 

De gangen van een 'gewoon' rijpaard bestaan uit drie basisgangen.
Dit zijn de stap, draf en galop. Zogenaamde gangenpaarden hebben buiten deze gangen of in plaats van deze gangen het vermogen tot één of twee andere gangen.
Dit is een genetische aanleg en niet een kunstmatige gang.
Veulens zie je soms hun eerste stappen in tölt zetten en ook volwassen paarden lopen in vrije beweging soms in een 'andere' gang.
 

Tölt :
Deze gang is een gang waarin de ruiter totaal stil zitten kan.
Dat komt omdat er altijd één of twee benen aan de grond zijn. Hierdoor ontstaat geen zweefmoment zoals bij de draf.
Grof gezegd is de tölt een soort snelwandelen; de beenzetting is bijna dezelfde als in stap. Het tempo varieert van langzaam als een iets versnelde stap tot aan een rentempo tölt.
Het hoofd wordt trots en hoog gedragen en knikt niet mee in de bewegingen zoals in een stap of walk.
Het geluid van een töltend paard is een ritmische viertakt :

Om de tölt te beluisteren: klik hier.

Telgang :
Telgang is een laterale gang. Dat wil zeggen dat de benen achter en voor vrijwel gelijktijdig van de grond afkomen (dus links voor -en achter en rechts voor -en achter) en ook bijna gelijktijdig weer op de grond komen.
Deze gang wordt in een enorme snelheid gereden. Telgang in een laag tempo is niet gewenst.

Walk :
De naam zegt het al: eigenlijk is deze gang gelijk aan de 'stap'.  Er blijven altijd minimaal twee benen aan de grond, de stappen zijn erg ruim en het hoofd maakt een duidelijke knik in het ritme. De achterbenen treden ver onder.
Het is de gang van de Tenessee Walking Horse en hij wordt gereden in verschillende tempi.
Om in deze tempi onderscheid te maken wordt gesproken over de flat walk en de running walk.

Als basis is het handig te onthouden dat een draf een diagonale gang is. Immers, de diagonale benenparen (links-voor en rechts-achter, rechts-voor en links-achter) worden tegelijk opgetild en neergezet.
De telgang is precies tegengesteld en helemaal lateraal. Dat wil dus zeggen dat de laterale benenparen (vrijwel) tegelijk worden opgetild en neergezet (links-voor en -achter, rechts-voor en -achter).
De tölt zit hier als het ware precies tussen in en is een viertakt wat wil zeggen dat alle benen in een ritmische takt geplaatst worden dus als je luistert naar een paard in tölt hoor je alle hoeven met een gelijke tussenpoos neergezet worden.

Het ene gangenpaard is het andere niet. Zo zijn er binnen deze genoemde gangen veel verschuivingen te zien van de ene gang naar de andere.

Neem bijv. de gangen van de Peruaanse Paso : een viertakt tölt in een lager -en midden tempo, genaamd paso Llano. Wordt dit tempo echter versneld mag de gang iets verschuiven naar het laterale. Dat wordt dan Sobreandando genoemd.

De Mangalarga Marchador heeft een nog grotere verscheidenheid waarbij er paarden zijn die meer naar de laterale neigen en ook paarden die een tölt lopen die wat meer diagonaal is.

Verder zijn er bijv. de Missouri Foxtrotters die buiten de flatwalk de foxtrot laten zien. Dit is een
diagonale gang in viertakt. Een soort gebroken draf. Het paard gaat met de voorbenen in walk en met de achterbenen in draf. Daarbij heeft het een duidelijke hoofdknik in het ritme van de bewegingen.

Dit zijn enige voorbeelden van rassen waarbij de gangen kunnen verschuiven van een viertakt tölt naar meer lateraal of diagonaal. Bovendien heeft elk ras zijn eigen benamingen voor de gangen. De Peruaanse Paso laat o.a. een Paso Llano zien, de ijslander tölt. De Paso Fino loopt soms in de Trocha (draftölt) en de Mangalarga Marchador doet het in Marcha Batida -Picada -of Media.
Soms zijn verschillende benamingen eigenlijk dezelfde gang of net een tikkeltje anders.

Wilt U meer te weten komen over al deze bijzondere gangen en paarden dan zit er maar één ding op : even naar boven scrollen, het menu bekijken en de diverse links gaan aanklikken.

Volg uw ogen naar de boeiende verscheidenheid van
'de gangenpaarden'.